Les idees nun se maten

Thomas Sankara ye una de les figures revolucionaries más importantes del continente africanu. En 1983 tomó'l poder col sofitu popular n'Alto Volta, rebautizao como Burkina Faso -"la patria de los homes íntegros", y entamó un importante programa de tresformación social, cola socialización de tierres, y ambiciosos programes escontra la fame, l'analfabetismu, o les enfermedaes. Amás, dotó al pueblu de derechos qu'enxamás suañaren, y adoptó una política antiimperialista y averada a los países socialistes, que-y costó l'antagonismu de les clases privilexaes de Burkina Faso, y de Francia como opresor colonial, qu'organizaron un golpe d'estáu nel que Sankara foi asesináu, y finó'l procesu de progresu popular nel país.

Darréu apurro n'asturianu'l discursu "Les idees nun se maten", pronunciáu l’8 d’Ochobre de 1987 n’ Ouagadougou, na ceremonia d’alcordanza’l 20 cabudañu de la muerte del Che.  L’ eventu cuntó cola presencia de Camilo Guevara March, fiu del Che.  El propiu Sankara sedría asesináu una semana depués, polo que siempres se dixo aquello de que "Sankara yera'l Che africanu", dao qu'inda güei ye una figura almirada y remembrada en toa África.

 

"Les idees nun se maten"

Esta mañana, modestamente, vinimos a inaugurar esta amuesa qu'intenta delliniar la vida y obra de Che. Coles mesmes queremos dicir güei al mundu enteru que pa nós Che Guevara nun ta muertu, pues per tol mundu esisten centros onde hai homes que lluchen por más llibertá, más dignidá, más xusticia, más felicidá. Per tol mundu, los homes lluchen contra la opresión, la dominación, contra'l colonialismu, contra'l neocolonialismu y l'imperialismu, contra la esplotación de clase.

Estimaos collacios, xunimos les nueses voces a les de tolos que nel mundu recuerden qu'un día un home llamáu Che Guevara, con tola fe nel so coral, apuntose a la llucha al pie d’ otros homes y llogró asina crear esa chispa que tanto esmoleció a les fuerces d'ocupación nel mundu. Cenciellamente queremos dicir qu'una dómina nueva sonó en Burkina Faso, qu'una realidá nueva ta en marcha nel nuesu país. Unu puede ver asina'l llamáu de Che Guevara, el mesmu que quería prender fueos de llucha perdayures del mundu.

Che foi asesináu con bales, bales imperialistes, sobre’l cielu de Bolivia. Y nós dicimos que pa nós Che Guevara nun morrió.

Una de les guapes frases que remembren los revolucionarios, los grandes revolucionarios cubanos, ye la qu'el so collaciu, el so compañeru de llucha, el so hermanu, el mesmu Fidel Castro repitiera. Una frase qu'él garró un día de llucha de boca d'un home de pueblu, un oficial de Batista, quien, a pesar de pertenecer a esi exércitu reaccionariu y represivu, supo faer una xuntanza coles fuerces que lluchaben pola felicidá del pueblu cubanu. Cuando los qu'intentaren l'asaltu contra'l cuartel Moncada acababen de fracasar, y teníen que carecer el supliciu poles armes del exércitu de Batista –teníen de ser fusilaos–, l'oficial a cencielles dixo: “Nun disparen, les idees nun se maten”.

Ye verdá, les idees nun se maten. Les idees nun muerren. Por eso Che Guevara –quien yera una esencia d'idees revolucionaries y d'entrega personal– nun morrió porque güei vinieron ustedes equí [de Cuba] y porque nós inspirámonos n'ustedes.

Che Guevara, arxentín según el so pasaporte, aportó cubanu por adopción, pol sangre y el sudu qu'arramó pol pueblu cubanu. Y, sobremanera, aportó ciudadanu del mundu llibre: el mundu llibre que xuntos tamos en víes de construyir. Por eso dicimos que Che Guevara ye tamién africanu y burkinabe.

Che Guevara llamaba a la so gorra “la boina”. Per casi toa África fixo que se conocieren esa boina y esa estrella. De norte a sur, África recuerda a Che Guevara.

Una mocedá desacobardada –una mocedá sedienta de dignidá, sedienta de valor, sedienta tamién d'idees y d’esa vitalidá que Che simbolizaba n'África– buscó al Che pa beber d'esi manantial, el manantial vivificante que representaba nel mundu esi capitán revolucionariu. Y ente los pocos que tuvieron la oportunidá, que tuvieron l'honor de tar cerca de Che, y que tán inda en vida, dalgunos tán güei equí ente nós.

Che ye burkinabe. Ye burkinabe porque participa na nuesa llucha. Ye burkinabe porque les sos idees inspírennos y tán inscrites nel nuesu Discursu d'Orientación Político. Ye burkinabe porque la so estrella ta fixa nel nuesu emblema. Ye burkinabe porque una parte de les sos idees vive en caún de nós na llucha diaria que llibramos.

Che ye un home, pero un home que supo amosanos y educanos na idea de que podíamos atrevenos a tener enfotu en nós mesmos, enfotu nes nueses capacidaes. Che ta ente nós.

Asina que quixera dicir: ¿qué ye'l Che? Pa nós Che ye sobremanera convencimientu, convencimientu revolucionariu, la fe revolucionaria no qu'ún fai, el convencimientu de que la victoria ye nuesa, de que la llucha ye'l nuesu recursu.

Che ye tamién humanismu. L'humanismu: esa arrogancia que s'espresa, esa entrega que fixo de Che non solo un combatiente arxentín, cubanu, internacionalista, sinón tamién un home, con tol calor humano.

Che ye tamién, y sobremanera, la esixencia. La esixencia de daquién que tuvo la suerte de nacer nuna familia acomodada pero que supo dicir non a eses tentaciones, que supo dá-y el llombu a lo fácil y que, otra manera, amosó ser un home que facía causa común col pueblu, un home que facía causa común cola miseria de los demás. La esixencia de Che: ye daqué que tien d'inspiranos más que nada.

Porque son el convencimientu, l'humanismu y la esixencia lo que faen que sey Che. Y quienes saben xuntar nellos eses virtúes, quien saben xuntar nellos eses cualidaes, esi convencimientu, esi humanismu y esa esixencia, pueden dicir que son como Che: homes ente los homes, pero sobremanera revolucionarios ente los revolucionarios.

Acabamos de ver eses semeyes que rellaten lo meyor que pueden una parte de la vida de Che. A pesar de la fuerza de la so espresión, eses imaxes queden mudes ante la parte más determinante del home, la mesma contra la que l'imperialismu apuntaba. Les bales apuntaben muncho más escontra l'espíritu de Che qu'escontra la so imaxe. La so semeya ta por tol mundu. La so semeya ta na mente de toos y la so figura ye una de les más familiares. Entós tenemos de procurar conocer meyor a Che.

Averémonos pos a Che. Averémonos a él non como lo fadríamos con un dios, nin como lo fadríamos con esta idea, esta imaxe que ta penrriba de los homes, sinón faigámoslo con un sentimientu de que tamos ante un hermanu que nos fala y con quien podemos falar. Procuremos qu'a los revolucionarios mos inspire l'espíritu de Che, por que ellos sían tamién internacionalistes, por que sepan tamién cómo construyir al pie d’otros homes la fe: fe na llucha pola tresformación, contra l'imperialismu, contra'l capitalismu.

Tocantes a ti, compañeru Camilo Guevara, verdaderamente nun podemos dexanos dicir que yes un fíu güérfanu. Che perteneznos a toos. Perteneznos como patrimoniu de tolos revolucionarios. Asina que nun te puedes sentir solu y abandonáu,col curiáu col que vas atopar en caún de nós –esperamos– a los hermanos, les hermanes, los collacios y collacies. Al pie de nós yes ciudadanu de Burkina, porque siguisti de forma resuelta les buelgues de Che, el Che de toos nós, el padre de toos nós.

A lo último, recordemos a Che a cencielles como esi romanticismu eternu, esa mocedá tan fresca y tan vivificante, y coles mesmes esa lluz, esa sabiduría, esa devoción que sólo los homes fondos, homes de coral, pueden tener. Che yera la mocedá de 17 años. Pero Che yera igualmente la sabiduría de 77 años. Esta alianza xuiciosa ye la que tenemos de tener permanentemente. Che yera'l corazón que falaba y yera tamién el brazu brengosu y desacobardáu qu'actuaba.

Collacios, quixera estimar a los nuesos amigos, a los compañeros cubanos, l'esfuerzu que fixeron pa venir a axuntase con nós. Quiero estimar a toos aquellos que percorrieron miles de kilómetros, que cruciaron los mares p'atopase equí en Burkina Faso pa recordar a Che.

Igualmente quiero estimar a toos aquellos que, poles sos contribuciones personales, van procurar qu'esti día nun sía a cencielles una fecha nel calendariu, sinón sobremanera que sían díes, munchos díes del añu, munchos díes al traviés de los años y los sieglos, por que viva eternamente l'espíritu de Che.

Compañeros, d'últimes quixera espresar la mio gayola porque inmortalizamos les idees de Che equí n’ Ouagadugu con esta cai que bauticemos Che Guevara.

Pero cada vez que pensemos en Che, tratemos de ser como él y de faer qu'alique l'home, el combatiente. Y, sobremanera, cada vez que tengamos la idea d'actuar como él al refugar los bienes burgueses que pretenden remananos, pero tamién na educación y la disciplina rigurosa de la ética revolucionaria: cada vez que tratemos d'actuar asina, vamos sirvir meyor les idees de Che, vamos espardeles meyor.

¡Patria o muerte, vamos vencer!